Schaatsen op natuurijs: elfstedenkoorts en klunen

Recent onderzoek door Consument en Veiligheid over sportblessures laat zien dat schaatsen een blessuregevoelige sport is. Vooral wanneer er geschaatst wordt op natuurijs zonder training voor af. Zo wees het onderzoek uit dat per 100.000 schaatsuren, de spoedeisende hulpafdelingen van ziekenhuizen 77 schaatsblessures behandelen. Sportbreed worden er 8,6 sportblessures per 100.000 uren op de spoedeisende hulp behandeld. Aanvullend kan gemeld worden dat de helft van de behandelde schaatsers een fractuur (botbreuk) oploopt. Eenderde van alle schaatsblessures is een polsbreuk. Bijna alle blessures ontstaan door een val op het ijs of naast het ijs (tijdens het klunen). Zeker wanneer we voor het eerst in maanden, of misschien jaren, weer op het natuurijs staan om een toertocht te schaatsen.  

Voorkom blessures tijdens schaatsen en klunen
Een val op of naast het ijs vergroot de kans op blessures behoorlijk. Onderstaande tips zijn basistips om schaatsblessures te voorkomen. Toch is het verstandig om extra aandacht aan de enkels te besteden. Deze gewrichten en omliggende spieren krijgen het namelijk extra zwaar te verduren tijdens schaatsen, maar vooral tijdens het klunen.

Algemene regels voor de recreatieve schaatser om schaatsblessures op natuurijs te voorkomen:
-          goede warming-up en cooling-down
-          goede trainingsopbouw
-          goede schaatstechniek aanleren
-          oefeningen op coördinatie, kracht en lenigheid uitvoeren
-          regelmatig sportmedisch onderzoek en goed herstel na oude blessure
-          wees alert op scheuren en oneffenheden en rem tijdig bij kluunstukken

Algemene tips voor de recreatieve schaatser om blessures tijdens klunen te voorkomen:
-          Neem uw tijd en 'wandel' rustig op uw schaatsen het te klunen stuk. 
           Bij voorkeur in eendenpas (tenen naar buiten) voor optimale grip.*
-          Let goed op waar u uw schaats neerzet in verband met mogelijke oneffenheden in het 'wegdek'
-          Is de kluunroute kort, maar erg oneffen of bent u bang uw evenwicht te verliezen? Ga dan kruipen.
-          Moet er een behoorlijk stuk gekluund worden?
           Verwissel uw schaatsen even voor 'gewoon' schoeisel om de kans op blessures te minimaliseren.

* Heeft u klapschaatsen? Dan kunt u klunen in loophouding. Zorg wel dat u reservemateriaal bij u heeft in geval van materiaalpech door het klunen.


Goede voorbereiding is het halve werk, dus train die spieren
Aangezien de meeste schaatsblessures ontstaan door een val op het ijs, is het goed om te trainen op coördinatie, kracht en lenigheid. Het gewricht dat tijdens deze winterse sport het meest belast wordt, en daardoor ook een sleutelrol speelt bij blessurepreventie, is de enkel. Maar hoe maak je die enkel sterk, lenig en stabiel? De bewegingswetenschappers en fysiotherapeuten van fysiotherapiepraktijk Club Fysio Therapie adviseren u de volgende oefeningen voor de enkel te doen, zodat zowel stabiliteit, coördinatie, lenigheid en kracht getraind worden.

Groep I: Oefeningen voor verbetering van stabiliteit en coördinatie.
1. Op één been staan
2. Hinken
3. Lunge voorwaarts
Groep II: Oefeningen voor verbetering van de (spier)kracht.
1. Op de tenen staan
2. Buitenrand voet optrekken
Groep III: Oefeningen ter verbetering van de lenigheid.
1. Rekken van kuitspieren met gebogen knie
2. Rekken van kuitspieren met gestrekte knie
NB Deze laatste oefeningen zijn ook goed in te zetten bij pijn in de kuiten na het klunen.

Meer weten over preventie van sportblessures en deze of andere oefeningen? Vraag onze fysiotherapeuten gratis om tips en advies tijdens een gratis medisch consult! 


Let op! Wees voorzichtig met braces en tape
Gebruik niet standaard een brace of tape tijdens trainen op bijv een binnenschaatsbaan. Wanneer u echter vaak een zwikneiging heeft tijdens bijv het wandelen (in het bos bijv), dan is het aan te raden om tijdens een lange schaatstoertocht, waarbij ook gekluund moet worden, preventief te tapen.
De vermoeidheid tijdens zo’n tocht leidt namelijk tot een verminderde coordinatie rondom het enkelgewricht, waardoor de kans op het ontstaan van een enkeldistorsie (verzwikking of verstuiking) groter is. Door preventief te tapen of een brace te dragen wordt niet alleen de kans op nieuw letsel verkleind, maar het resulteert (als het mis gaat) ook in minder ernstig letsel. Hoog om de enkel sluitende schaatsen kunnen soms ook beter zijn dan laag sluitende schaatsschoenen.

Geplaatst op: 9 februari 2012